 |
Κερδισμένοι, με βάση τα «εργαλεία» της νέας ΚΑΠ, φαίνεται ότι θα βγουν όσοι παραγωγοί δεν αρκεστούν μόνο στις άμεσες επιδοτήσεις αλλά εκμεταλλευτούν παράλληλα τα νέα προγράμματα για την αγροτική ανάπτυξη (Β' Πυλώνας). Σε αυτά περιλαμβάνονται η δωρεάν παροχή συμβουλών από γεωτεχνικούς (γεωπόνους, κτηνοτρόφους κ.ά.) ή συμβούλους καινοτομίας, η επιδότηση αγροδιατροφικών clusters (συνεργατικοί σχηματισμοί με πλήρη παραγωγική διαδικασία, από το χωράφι στον καταναλωτή, με συμβολαιοποιημένο τρόπο) κ.ά. Οσα περισσότερα «εργαλεία» μπορέσει να εκμεταλλευτεί ο παραγωγός τόσο μεγαλύτερη θα είναι η οικονομία κλίμακας.
Μπόνους σε κτηνοτρόφους
Πέρα από τους καινοτόμους αγρότες, η νέα ΚΑΠ δίνει «μπόνους» στους
κτηνοτρόφους. Οι άμεσες ενισχύσεις αυξάνονται κατά 6%. Παράλληλα τα
κτηνοτροφικά ψυχανθή (π.χ., τριφύλλι), η παραγωγή ποιοτικού αιγοπρόβειου
γάλακτος και η αύξηση του ζωικού κεφαλαίου στα βοοειδή θα πάρουν και
συνδεδεμένες ενισχύσεις (επιδοτήσεις που συνδέονται με την παραγωγή 13
προϊόντων) με στόχο την παραγωγή φθηνών ζωοτροφών, τη στήριξη της
παραγωγής φέτας και την αύξηση της επάρκειας σε ζωικά προϊόντα. Επίσης
έχουν εξασφαλιστεί πιστώσεις για τις περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα
(ορεινές, ημιορεινές), οι οποίες κυρίως αποτελούνται από βοσκοτόπια,
ώστε να συνεχιστεί η καταβολή των εξισωτικών αποζημιώσεων (για
αντιστάθμιση του αυξημένου κόστους παραγωγής σε σύγκριση με τις
πεδινές).
Η αξιοποίηση των βοσκοτόπων αποτελεί «κλειδί» για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων και την καταβολή ενισχύσεων αλλά και μεγάλο «αγκάθι». Είναι χαρακτηριστικό ότι εφέτος παρατηρήθηκαν σοβαρά προβλήματα που απορρέουν από το πώς τα ορίζει η ΕΕ (διαφέρουν οι λειμώνες στις βόρειες χώρες από βοσκοτόπια με ξυλώδη και φρυγανώδη βλάστηση όπως εδώ). Επιπλέον το σχέδιο δράσης που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο έδειξε ότι τα ελληνικά βοσκοτόπια που μπορούν να αξιοποιηθούν έχουν μειωθεί κυρίως λόγω της εγκατάλειψης βόσκησης. Ετσι πολλά βοσκοτόπια κρίθηκαν μη επιλέξιμα, με συνέπεια χιλιάδες κτηνοτρόφοι να αποκλειστούν από την καταβολή της εξισωτικής αποζημίωσης.
Για την ώρα πάντως αποτελεί ζητούμενο πόσοι τελικά θα είναι οι επιλέξιμοι βοσκότοποι για τη νέα προγραμματική περίοδο. Παράγοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης υποστηρίζουν ότι από το 2015, όταν θα εφαρμοστεί η νέα ΚΑΠ με τον καινούργιο, επωφελή για την Ελλάδα, ορισμό για τα βοσκοτόπια, καθώς και με την ψήφιση σχετικής τροπολογίας από την ελληνική Βουλή, θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα με τους επιλέξιμους βοσκότοπους.
Στην κτηνοτροφία, εκτός από τις άμεσες επιδοτήσεις (4,5 δισ. ευρώ),
έχουν προβλεφθεί 800 εκατ. ευρώ ως το 2020 για εξισωτική αποζημίωση,
ενώ οι κτηνοτρόφοι μπορούν να ευνοηθούν από τα μέτρα που προβλέπονται
στον Β' Πυλώνα και αφορούν την αναχλόωση βοσκοτόπων, τη σύσταση ομάδων
κτηνοτρόφων κ.τ.λ.
Προνόμια άλλης εποχής
Η αξία των δικαιωμάτων για τους βοσκότοπους, με βάση τη νέα ΚΑΠ,
φαίνεται ότι διαμορφώνεται στα 25 ευρώ ανά στρέμμα, αν και σημαντικό
ρόλο θα παίξει ο συνολικός αριθμός των επιλέξιμων εκτάσεων, ο οποίος
εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 17 και 24 εκατ. στρεμμάτων. Από το 2015
θα υπάρξει ωστόσο άμεση σύγκλιση και όλοι οι καλλιεργητές, π.χ. στις
δενδρώδεις καλλιέργειες, θα επιδοτούνται με 50 ευρώ ανά στρέμμα. Η αξία
των δικαιωμάτων θα μεταβάλλεται σταδιακά κάθε χρόνο ώστε να φτάσουν τις
τιμές που προβλέπει η νέα ΚΑΠ - πλήρης σύγκλιση ως το 2027 - καθώς το υπουργείο υποκύπτοντας σε πιέσεις αγροσυνδικαλιστών έθεσε έναν κανόνα προστασίας των μειώσεων.
«Θα περίμενα από τη νέα ΚΑΠ μια καλύτερη αντιμετώπιση του ενεργού αγρότη. Πρέπει να ανταμειφθεί εκείνος που στηρίζει την παραγωγή. Δεν βλέπω όμως να συμβαίνει κάτι τέτοιο όταν αποφασίζεται ο μέσος όρος των απωλειών να μην υπερβαίνει το 30% έως το 2019 για τα ιστορικά δικαιώματα, τα οποία σήμερα δεν κατέχουν μόνο αγρότες αλλά και μοναστήρια ή εταιρείες που μπορεί να μην καλλιεργούν καν. Δεν μπορεί ένα μοναστήρι που έπαιρνε 100.000 ευρώ από επιδοτήσεις να φτάσει το 2019 να παίρνει 70.000» λέει ο κ. Χρήστος Γκόντιας, μέλος της Γραμματείας της Πανελλήνιας Συντονιστικής Επιτροπής Αγροτών.
Κλειδώνει ο αριθμός των δικαιωμάτων
Ο γρίφος και το μπλόκο σε νέους παραγωγούς
Η απόφαση του υπουργείου να μην υπάρξει απώλεια πάνω από 30% την εξαετία στα ιστορικά δικαιώματα -είχαν ενεργοποιηθεί το 2006 ανάλογα με την καλλιέργεια και τις επιδοτήσεις των παραγωγών το 2000 - 2002 και ουσιαστικά «έθρεψαν» τους «αγρότες του καναπέ»- εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ παλαιών και νέων ή νεοεισερχόμενων αγροτών, για τους οποίους ο δρόμος τελικά δεν φαίνεται ότι είναι στρωμένος με ροδοπέταλα όπως θέλει να τον παρουσιάζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Και αυτό διότι το 2015 κλειδώνει ο αριθμός και η αξία των δικαιωμάτων με βάση τις αιτήσεις που θα υποβάλουν στις αρχές του επόμενου έτους οι αγρότες.
Παράλληλα με τις δυσκολίες που προκύπτουν στην αναγνώριση νέων δικαιωμάτων, η πολυπλοκότητα του συστήματος καθιστά την ΚΑΠ... σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες και αποτελεί τροχοπέδη που μπλοκάρει τους νέους αγρότες (κάτω των 40 ετών).
Πάντως, οι νέοι αγρότες θα επιδοτηθούν για το σύνολο των εκτάσεων και των ζώων τους. Επιπλέον, κάθε νέος γεωργός που διανύει τα πρώτα πέντε έτη της δραστηριότητάς του θα λαμβάνει ένα μπόνους ίσο με το 25% της αξίας των δικαιωμάτων του. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) κ. Σπύρο Μάμαλη, οι νέοι αγρότες θα έπρεπε να στηριχθούν περισσότερο, αν και αναγνωρίζει ότι η τελική πρόταση είναι αρκετά ικανοποιητική.
Η ελληνική γεωργία, όπως αναφέρει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Μόσχος Κορασίδης, αντικατοπτρίζει με τον καλύτερο τρόπο «μια κοινωνία διστακτική και φοβική στο καινούριο. Αυτήν τη νοοτροπία που οδήγησε στην κρίση την αφήνουμε πίσω μας» επισημαίνει. Η ελληνική γεωργία, κατά τον κ. Κορασίδη, ξαναβρίσκει τον παραγωγικό προσανατολισμό της, καταγράφοντας σημαντικές επιδόσεις στις εξαγωγές, προσελκύει ξανά νέο και με υψηλά προσόντα ανθρώπινο δυναμικό, επενδύει σε νέες τεχνολογίες και αξιοποιεί τη χρηματοδότηση των 19 δισ. ευρώ την περίοδο 2014 - 2020 για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της.
